آسيب ديدگيهاي متداول در ورزش در هـر ورزشـي بايد انتظار آسيب ها، جراحت ها و خطرات احتمالي آن را داشـتـه بـــاشيد، به خصوص در ورزش هاي گـروهي. هـر ورزشـي كـه طـبـق آمــار در هر 1000 ساعت بيـش از 5 آسـيـب داشته باشد، جزء ورزش هاي پرخطر با درصـد آسيـب بـالا به شـمار مـي رود. راگــبي و لاكروس با 30 صـدمه در 1000 ساعت بالاترين حد هستند، درحاليكه بسكتبال و اسكواش هم با آمار 14 صدمه در 1000 ساعت بازي هاي پرخطري بـحـساب مي آيند. تعجب آور اسـت كه بــدانيد، دو، و ايروبيك هم با 11 صدمه، زياد از قافله ورزش هاي پرخطر عقب نيستند.
آسيب هاي ورزشي انواع مختلف دارند، اما قسمت هاي ويژه اي از بدن هستند كه بيش از ساير اعضاء در خطر صدمه خوردن هستند. در اين مقاله متداول ترين صدمات و جراحت هاي ورزشي را به شما معرفي مي كنيم و راه هاي جلوگيري و درمان آنها را نيز بيان مي كنيم.
نكته: RICE مخفف استراحت، يخ گذاشتن، فشار و بالا نگاه داشتن مي باشد كه يكي از درمان هاي متداول براي آسيبهاي ورزشي است. 1 .ورم تاندون آشيل وقتي از تاندون پشت زانو—تاندون آشيل—زياد استفاده شود، باعث درد و ورم در آن ناحيه خواهد شد. اگر درمان نشود، صدمه سخت تر شده تا حدي كه دويدن را به كلي دشوار و غيرممكن مي كند. اين آسيب بيشتر در دونده ها و ورزشكاراني كه با دويدن يا پريدن سروكار دارند اتفاق مي افتد. پيشگيري و درمان: دادن تمرين هاي كششي و قدرتي به عضلات و ماهيچه هاي ساق پا مي تواند از بروز اين آسيب جلوگيري كند. RICEو درمان هاي ضد-تورمي و تقويت ماهيچه هاي ساق پا بهترين درمان هاي ممكن براي اين عارضه هستند. تا برطرف نشدن كامل عارضه، ورزش را شروع نكنيد چون باعث تشديد وضعيت خواهد شد.
2 .ضربه ي مغزي اين صدمه با خوردن ضربه به سر ايجاد مي شود. علائم آن شامل سرگيجه، اختلالات بينايي، سردرد، ضعف حافظه، از دست دادن تعادل، سختي تمركز، و حالت تهوع ميباشد. اين صدمه ضرورتاً همراه با بيهوشي نمي باشد. در ورزش هاي برخوردي مثل فوتبال، بوكس و هاكي اين عارضه بيشتر اتفاق مي افتد. البته در ورزش هايي مثل اسكي و ژيمناستيك هم زياد رخ مي دهد. با اينكه اكثر افراد پس از چند هفته به حالت عادي برمي گردند، اما ضربه ي مغزي در خيلي افراد به آسيب هاي جدي مي انجامد. پيشگيري و درمان: بهترين راه پيشگيري از ضربه مغزي، اجتناب از ورزش هاي برخوردي است. اما براي اكثر افراد اين راه حل مناسبي به نظر نمي رسد. براي درمان اين عارضه استراحت بهترين روش است. اگر سردرد داشتيد، مي توانيد از قرص هاي مسكن استامينوفن استفاده كنيد. بنابر شدت ضربه ي وارده، بايد از چند ساعت گرفته تا چند ماه از انجام دوباره ي ورزش هاي برخوردي اجتناب كنيد. 3 .كشيدگي ماهيچه هاي ران اين عارضه زماني اتفاق مي افتد كه هنگام دويدن در ورزش هايي مثل فوتبال و واليبال، يكدفعه تغيير جهت بدهيد. علائم آن شامل درد عميق، ورم و گاهي كبودي داخل ران مي باشد. پيشگيري و درمان: بهترين راه پيشگيري از بروز اين عارضه، انجام تمرينات كششي قبل از ورزش است. بهتر است كه شدت ورزش را تدريجاً بالا ببريد تا احتمال بروز اين وضعيت كمتر شود. RICEو درمان هاي ضد-تورمي بهترين روش هاي درماني براي اين آسيب مي باشد. از انجام فعاليت هاي شديد، يك يا دو هفته پس از بروز عارضه جداً خودداري كنيد. پس از بروز عارضه، در محل آسيب ديده يخ بگذاريد تا التيام يابد، پس از آن مي توانيد ماهيچه ها را كشيده و تقويت كنيد.
4 .درد و ورم ساق پا اين عارضه بيشتر براي افرادي اتفاق مي افتد كه عادت به تحرك و ورزش ندارند. بالا بردن ناگهاني فشار و شدت تمرينات، پوشيدن كفشهاي كهنه و دويدن و پريدن روي زمينهاي خيلي سخت نيز ممكن است باعث بروز اين عارضه شود. پيشگيري و درمان: پوشيدن كفش مناسب، انجام حركات كششي قبل از ورزش و بالا نبردن ناگهاني شدت ورزش، بهترين راه هاي جلوگيري از بروز اين وضعيت هستند. يخ گذاشتن، انجام حركات كششي و درمان هاي ضد-تورمي، بهترين راه هاي درماني مي باشند.
5 .درد پايين كمر اگرچه اين عارضه بيشتر در افراد چاق و كم تحرك اتفاق مي افتد، اما ممكن است براي دونده ها، دوچرخه سواران، گلف و تنيس بازان نيز پيش بيايد. مهمترين عامل ايجاد اين عارضه، انجام غلط و نادرست حركات كششي است. پيشگيري و درمان: اگرچه بيشتر انواع اين عارضه قابل پيشگيري نيستند، اما انجام صحيح حركات كششي قبل از ورزش و گرم كردن درست بدن، احتمال وقوع آن را كاهش مي دهد. راه هاي درماني پيشنهادي RICE ،دارو هاي ضد-تورمي و كشش عضلات است.
6 .كشيدگي عضلات و ماهيچه ها گرم نكردن صحيح بدن، خستگي، عدم انعطاف پذيري و ناتواني و ضعف، همه از عوامل كشيده شدن ماهيچه در ورزشكاران مي باشد. معمول ترين ماهيچه هايي كه كشيده مي شوند، عضلات پشت ران (در ورزشهايي همراه با دويدن است مثل دوميداني، بسكتبال) و ماهيچه ساق پا (در تنيس بازان) مي باشد. البته ماهيچه هاي ديگري نيز باتوجه به ورزش مورد نظر درصدد كشيدگي هستند. پيشگيري و درمان: بهترين راه جلوگيري از بروز چنين عارضه، انجام حركات كششي صحيح قبل و پس از ورزش كردن و اجتناب از ورزش هنگام خستگي و ضعف است. RICEو دارو هاي ضد-تورمي مثل ساير آسيب ها، بهترين درمان براي اين عارضه مي باشد. خوب است كه كمي هم به آرامي عضلات را كشش دهيد. وقتي عارضه شروع به بهبودي كرد مي توانيد دوباره ورزش را شروع كنيد، اما هر از چند گاهي در ميان ورزش مكث كرده و ماهيچه هايتان را بكشيد تا به طور كامل بهبود يابيد.
7 .آسيب هاي آرنج در ورزش تنيس و گلف تعجب آور است كه اين آسيب %7 كل آسيب هاي ورزشي را تشكيل مي دهد. در اين آسيب ورزشي، تاندون هاي آرنج به خاطر ضربات مكرر بك هند در تنيس آسيب ديده و باعث ايجاد درد در قسمت داخلي آرنج مي شود.، البته گاهاً ممكن است قسمت خارجي هم صدمه ببيند. پيشگيري و درمان: بهترين راه جلوگيري از بروز اين آسيب، انجام تمرينات تقويتي ساعد و بازو است. همچنين اصلاح كردن طريقه ي ضربه زدن با راكت و استفاده از آرنج بند مي تواند كمك كننده باشد. براي درمان اين عارضه RICEو داروهاي ضد-تورم مناسب است، اما در بعضي موقعيت ها فيزيوتراپي و ترك ورزش به مدت زياد ضروري است.
8 .رگ به رگ شدن و پيچ خوردگي مچ پا اين آسيب در ميان افرادي كه فوتبالف هاكي، بسكتبال و واليبال بازي مي كنند، بسيار متداول است. مي توان گفت در ورزش هايي كه با دويدن و پريدن سر و كار دارد غير قابل اجتناب است. اين حركات ممكن است باعث پيچ حوردن مچ پا و گاهي پاره شدن يك تاندون يا ليگامنت شود. با عكسبرداري مي توان تشخيص داد كه عضو دچار شكستگي شده است يا خير. پيشگيري و درمان: تقويت مچ پا با حركات نرمشي، بستن مچ يا استفاده از مچ بند مي تواد از بروز اين اتفاق پيشگيري كند اما ضمانتي دركار نيست كه اگر افتاديد يا حركاتي اشتباه انجام داديد صدمه نبينيد. پيچ خوردگي مچ پا را مي توانيد با RICEو داروهاي ضد-تورمي مداوا كنيد. اما به هيچ وجه بيش از يك روز استراحت نكنيد. بايد سعي كنيد مچ پايتان را به نرمي تكان داده و بچرخانيد تا از ورم آن كم شود.
9 .آسيب ديدگي شانه %20 آسيب ديدگي هاي ورزشي مربوط به شانه است كه شامل دررفتگي، رگ به رگ شدن و ضرب ديدگي مي شود. اين آسيب ديدگي در ورزشهايي مثل تنيس، شنا، وزنه برداري، بيسبال و واليبال بيشتر اتفاق مي افتد. علائم اي عارضه، بروز درد، كوفتگي عضلاني و احساس ضعف و ناتواني در شانه مي باشد. پيشگيري و درمان: براي پيشگيري از وقوع اين عارضه كه بيشتر زماني اتفاق ميافتد كه مدتي از شانه خود استفاده نكرده باشيد. مثل دوران تعطيلات ليگ، بهتر است قبل از شروع ورزش عضلات آن را با وزنه زدن تقويت كنيد. بهترين راه هاي درماني براي اين عارضه نيز RICEو داروهاي ضد-تورمي است.
10 .آسيب ديدگي زانو در دونده ها آسيب ديدگي زانو %55 آسيب ديدگي هاي ورزشي را تشكيل مي دهد و تقريباً 1/4اين مشكلات توسط پزشك جراح ارتوپد برطرف مي شود. البته دونده ها تنها قربانيان اين آسيب ورزشي نيستند. دوچرخه سواران، شناگران، افرادي كه ايروبيك استپ كار ميكنند، و آنها كه فوتبال و بسكتبال و واليبال بازي مي كنند نيز ممكن است به اين عارضه دچار شوند. در اين عارضه، استفاده بيش از حد از زانو باعث ناراحتي و آسيب رسيدن به تاندون زير كاسه ي زانو مي شود. پيشگيري و درمان:كفش يا كفي كفش هايتان را مرتباً عوض كرده و از نوع مناسب استفاده كنيد. بين تمريناتتان مدت بيشتري استراحت كنيد. اگر زانويتان آسيب ديد حداقل دو روز از انجام دوباره ي ورزش خودداري كرده و از داروهاي ضد-تورم استفاده كنيد. قبل از شروع دوباره ي ورزش حتماً خود را خوب گرم كرده و در محل آسيب ديده از يخ استفاده كنيد.
پيشگيري بهترين درمان است اكثر آسيب ديدگي هاي ورزشي به خاطر گرم نكردن صحيح و انجام حركات كششي به طريقي نادرست قبل از ورزش كردن است. بالا بردن ناگهاني شدت ورزش هم مي تواند به شما صدمه بزند. از اين رو بهترين راه پيشگيري انجام حركات صحيح كششي قبل و پس از ورزش و افزايش شدت ورزش به تناسب مهارت ها و تجاربتان در آن ورزش ميباشد .