User:Artemis Andromeda/sandbox/North Downtown

History

By 14th century, in the area was located the village and landed estate of Kałęczyn (also known as Kałęczyn). It was placed allongside New World Street, and located between Bednarska Street to the north, Vistula river to the east, Smolna Street to the south, and Towarowa Street to the west. Other sources instead list its area to be placed between Świętokrzyska Street to the north, and Wilcza Street to the south.

Najstarsze zabudowania na obecnym terenie Śródmieścia Północnego związane były nierozerwalnie ze Starym Miastem i ciągnęły się wzdłuż Traktu Królewskiego (początkowo Krakowskiego Przedmieścia, a potem także Nowego Światu) oraz Senatorskiej. Swój wpływ na współczesny wygląd tej części miasta wniosły także jurydyki zakładane od XVII wieku: Tłomackie, Leszno, Wielopole, Grzybów czy Bielino. To właśnie dzięki nim wykształciły się takie ulice jak al. "Solidarności" (dawne Leszno), plac Żelaznej Bramy, plac Grzybowski czy plac Dąbrowskiego. Wszystkie jurydyki zostały włączone do Warszawy w 1791 roku.

Do istniejącego wówczas układu placów w tej części miasta w latach Królestwa Polskiego dołączyły kolejne: plac Dzieciątka Jezus (dziś Powstańców Warszawy) w oparciu o założony wówczas Szpital Dzieciątka Jezus, plac Teatralny wytyczony w związku z budową Teatru Wielkiego w miejscu wyburzonego Marywilu królowej Marysieńki Sobieskiej oraz plac Bankowy wytyczony w związku z budową kompleksu gmachów rządowych. Z czasem przesunęło się także tzw. "centrum", które z Rynku Starego Miasta, wraz z ratuszem, przeniosło się na plac Teatralny, gdzie stał Pałac Jabłonowskich, od 1817 roku nowa siedziba miejskiego urzędu. W śródmiejski układ placów włączył się także plac Saski (dziś Piłsudskiego), dawny dziedziniec pałacu Saskiego, w 1791 roku udostępniony szerokiej publiczności. Przy Krakowskim Przedmieściu ulokowała się też Szkoła Rycerska, a potem Uniwersytet Warszawski.

Kolejnym impulsem dla rozwoju tej części miasta było wybudowanie linii kolei żelaznej z dworcem Wiedeńskim na czele – stanął on w 1845 roku na rogu Marszałkowskiej i Alej Jerozolimskich. Dzięki niemu rozwój dotknął także słabiej zagospodarowanego obszaru południowego. "Centrum" miasta po raz kolejny przesunęło się na południe na początku XX wieku, po parcelacji terenów Szpitala Dzieciątka Jezus na znaczeniu zyskał plac Warecki (dziś Powstańców Warszawy), wokół którego rozwinęło "miejskie city" okresu międzywojennego. Budowa takich gmachów jak Pasta, Prudential, czyli ostatecznie nieukończony Dworzec Główny, dowodziła, że obszar ten był szczególnie ważny.

Podczas kampanii wrześniowej Śródmieście mocno było dotknięte zniszczeniami, wkrótce jednak życie powróciło do względnego spokoju. Przerwało je w 1940 roku utworzenie getta, które objęło spory obszar w północno-zachodnim kawałku tej części miasta. Stopniowo zmniejszane i oddzielone na tzw. "małe getto", wcześniej zlikwidowane, nie ucierpiało podczas powstania w getcie warszawskim. Dopiero powstanie warszawskie doprowadziło do zniszczenia ogromnych partii dzielnicy – zdecydowana większość Śródmieścia Północnego była zajęta przez powstańców i broniona nawet do końca powstania. Szczególną chwałą podczas walk wsławili się żołnierze batalionu "Kiliński", zdobywając dwa najwyższe wówczas gmachy Warszawy – Prudential 1 sierpnia oraz PAST-ę 20 sierpnia. Kolejne zniszczenia były dziełem niemieckich brygad Verbrennungskommando, które dostało rozkaz całkowitego zniszczenia Warszawy.

Po wkroczeniu do miasta wojsk radzieckich 17 stycznia 1945 roku stan był opłakany – zniszczeniu uległo 85% zabudowy w całej Warszawie, wliczając w to niemal niezniszczoną Pragę. Mnóstwo gmachów (np. Dworzec Główny czy Pałac Saski) praktycznie nie istniało, inne (np. Prudential czy Teatr Wielki) były znacznie zniszczone. W rejonie ulic Wielkiej, Zielnej, Chmielnej i Śliskiej na 160 kamienic jedynie 30 było niezniszczonych. Wobec tak wielkich zniszczeń wielu obiektów nie odbudowano, a w wielu miejscach przed długi czas straszyły ruiny dawnych kamienic.

Po wojnie nowa dominantą tej części Śródmieścia został Pałac Kultury i Nauki wzniesiony w latach 1952-1955, przed którym wytyczono nowy, śródmiejski plac – plac Defilad. Aby go wybudować, wyburzono około 160 kamienic. Nie tylko tu zatarto dawny układ ulic, ale także na Grzybowie, gdzie zlikwidowano całkowicie dawną ulicę Bagno, czy w rejonie placu Żelaznej Bramy, gdzie w miejscu szeregu dawnych uliczek powstało rozległe Osiedle Za Żelazną Bramą. Odrestaurowano jedynie Krakowskie Przedmieście, Nowy Świat oraz nieliczne zachowane kamienice i gmachy m.in. przy placu Bankowym, placu Teatralnym, Jasnej czy Elektoralnej. Inne dotrwały współczesności w katastrofalnym stanie, np. na ulicy Próżnej.

Współcześnie w tej części miasta powstały i powstają nowoczesne obiekty biurowe i handlowe, m.in. Złote Tarasy, Hotel InterContinental, Rondo 1 czy Centrum Królewska. W planach jest szereg innych. Dzięki linii metra "centrum" stolicy przesunęło się w rejon ronda Dmowskiego, a placyk przed stacją A-13 Centrum i przed Rotundą są najczęściej uczęszczanymi miejscami Warszawy.

Reklama

Najważniejsze obiekty Pałac Kultury i Nauki (A-13 Centrum) Pałac Kultury i Nauki Błękitny Wieżowiec Dworzec Centralny Grób Nieznanego Żołnierza Ogród Saski Pałac Kultury i Nauki Pałac Prezydencki PAST Prudential Ściana Wschodnia Teatr Wielki Uniwersytet Warszawski Złote Tarasy Linki zewnętrzne Śródmieście Północne na Wikipedii Śródmieście Północne – Spacerownik 2007

Reklama Więcej informacji Najaktywniejsi edytorzy Mikiapole3 Kategoria Treści społeczności są dostępne na podstawie licencji CC-BY-SA, o ile nie zaznaczono inaczej. Fandom logo Odwiedź nasze strony Fandom Muthead Fanatical Śledź nas Informacje Czym jest Fandom? O nas Kariera Prasa Kontakt Zasady Użytkowania Polityka prywatności Akt o usługach cyfrowych Globalna mapa strony Lokalna mapa strony Społeczność Centrum Społeczności Wsparcie Pomoc Reklamy Materiały dla mediów Aplikacje Fandomu Miej swoje ulubione fandomy zawsze pod ręką, a nigdy niczego nie przegapisz. Fandom App logo Store icon Store icon Warszawikia jest społecznością Fandomu Lifestyle. Zobacz pełną wersję