Damaka Beka Bude Dammaqaa Beekaa Buudee bara 1996 A.L.A tti Godina Gujii Bahaa tti dhalate. Dammaqaan gaafa guyyaa 13/07/1988 A.L.H ynk March 22 1996 G.C, Sanbata diqqaa(Qidaamee) guyyaa keessa saatii 10tti haadha isaa Asteer Haroo Jiloo fi abbaa isaa Beekaa Buudee Goobanaa irraa dhalate. Gaafa kana ture simbirreen ililichee faarsitee, muki harka wolta dhayee, galaanni siissee,samaayiin ittee, uumamsi hunddi gammadee abdii irra keyate, onnee uummataa gammachuun guutamtee isa simatte. Dammaqaan abbaa isaatiif ilma angafaati. Maqaan Dammaqaa inni dhalootaa Tasammaa ture. Akka tasaa waan dhalateef jecha Tasa jedhu irraa Tasammaa jedhame. San malees dhalachuun Dammaqaa yennaa gabaabduu keessatti ardaa San hunda keessatti dhage'ame, kanarraa ka'uu dhaan Tasammaa akka jedhame ragaa baayyeettu mudhisa. "Tasammaa" jedhuun jecha afaan Amaaraa yo ta'u hiikkaan isaa "Dhage'ame" jedhuu dha. Maqaan abbaa isaa ka dhalootaa ammoo Biiqqaa ture. Biiqqaa jechuun maqaa mukaati, muka uumamaan firee nyaatanu namaaf buusu. Dammaqaan ayyaana Bidirsaa(kinniisaa) qaamuu dukkana takka bulte dalate. Namni ayyaana kana dhalatu nama uumamaan jabaati ka dheekkamu nama injifatu,ka baratu beekaa cimaa ta'u, nama oo'a ka fuudhu, a'u gaachanni isaa hamaa. Wolumaa galatti haxxiyaa namaati. Manni isaa: Dooranni Baallii isaa: Halchiisa Firi isaa: Galalchaa Balbali isaa: Guuto Dammaqaan kan dhalate Godina Gujii Bahaa ganda Buruurii sikkoo, bakka Biiqqaa Fooraa jedhamtuti dhalate. Biiqqaa Fooraa maagaalaa Haraqalloo irraa kiiloomeetira 10, magaalaa gudditti godinichaa Nageellee irraa ammoo kiiloomeetira 40 fagaattee argamti. Dammaqaan hanga umurii 5tti achuma baaddeyaa keessa ture. Akkuma ijoollee baaddiyaa umurii saniitti loon waa'ela woliin tissuu, re'ee keessa ooluu, xeleephoo yaabee bineensa eeguu. Obaa dhaquu fi olluma keessa olii fi gadi maatiif ergamaa ture. Akkuma akaakoon isaa du'een maatii isaa woliin bara 1994 gara magaalaa Haraqallootti godaanan. Dammaqaan umurii isaa jahatti mana barumsa Haraqalloo sadarkaa tokkoffaatti barumsa isaa jalqabe. Dammaqaan mana barumsa Haraqalloo keessatti yaadannoo ijoollummaa baayyee qaba ture. Dammaqaan gaafa kutaa afur galichaaf galma'u maqaa isaa Tasammaa irraa gara Dammaqaatti jijjiirate. Gaafa kana akka inni isa galmeessuuf namni inni woliin deeme abbaa diqqaa isaa Taakkalaa Buudee Goobanaa ture. Barsiistuun isa galmeessitees Alaminesh turte. Yeroo kanatti Dammaqaan Barnoota isaatiin barataa jiddu galeessa ture. Dammaqaan akkuma barataa deemuun ciminni isaas itti dabalaa tuma dhufe. Dammaqaan dirree mana barumsa Haraqalloo hadhaas akka jeennata lafaatti laala. Dammaqaan kutaa sadeetiti qabxii ministirii gaarii akkuma fideen gara magaalaa gudditti godinichaa Nageellee deemuu dhaan kutaa sagal mana barumsa sadarkaa 2ffaa Nageelleetti xumure. Yeroo jalqabaatiif yennaa kana ture ka Dammaqaan maatii irraa fagaachuun barachuu kan eegale, darbee darbee guyyaa Sanbata diqqaa fi Sanbata guddaa(Dilbataa) dhufee maatii laalaa ture. Eerga kutaa sagal xumureen booda maatii isaa woliin godaananii gara magaalaa gudditti godina Arsii Lixaa Shaashamannetti gale. Dammaqaan bara 2004 A.L.H magaalaa shaashamanneeti Kompiitera fi barnoota Afaan English New line Computer and language training center woggaa tokkoof barate. Bara 2005 A.L.H gara magaalaa guddittii uummatatoota kibbaa Hawaasaa deemuun barumsa isaa kutaa 10ffaa mana barumsa Bright Future tti hordofe. Dammaqaan mana barnoota itti barate hunda caalaa, mana barumsa Bright Future kana jaalata. Seenaa babbareedaa fi muudannoo baayyee dadansoo achitti dabarsee ture. Kutaa 11ffaa ammoo achuma magaalaa Hawaasaa keessatti mana barumsa Union jedhamutti hordofe. Dammaqaan Bara 2007 A.L.H tti gara magaalaa Shaashamanneetti deebi'uun mana barumsa Luusii tti qorumsa seensuma yuuniversiitii fudhateen qabxii olaanaa gameessuun damee barnoota Economics tiin yuuniversiitii Finfinnee seene. Dammaqaan yeroo diqqeennumaa isaatti amantaa Hawaariyatii hordofaa ture, akkuma guddaataa dhifeen barsiisummaan amantii Buddhism ilaalcha isaa bitaa dhufe. Yeroo muraasaaf amantaa kamiiyyuu irraa bilisa te'e ture. Xumura irratti amantii mataa isaa Dammaqummaa hundeessuun hordofu jira. Namoota addunyaa tana irratti seenaa dansaa hojjatanii darban keessaa namni inni hin dinqisiifanne hin jiru. Dammaqaan amala isaatiin nama nama hundaan wolii galu dha. Dammaqaan nama yaada marii akuu jaalatuu dha, keessatuu waa'ee philosophy's, amantaa fi barsiifannaa adda addaa. Dammaqaan wonta baayyee bifa addaatiin laala, kanaafuu; yeroo baayyee yaada isaa namoonni ni dinqisiofatu woliinis ni mormu. Dammaqaan yeroo mana barumsa sadarkaa lammaafaa turetti Ideology Socialism deeggara ture, yeroo yuuniversiitii seene irraa kaasee Ideology mataa ifii Dammaqummaa buurefate. Dammaqaan gamtaan hojjachuu akuu jaallata, dhaabbata siyyaasaa FIG fi dhaabbata TV SKG dhaabuuf hawwii isaa ture. Yeroon duuba ammoo yaada isaa dhaabbata FIG hundeessu dhiisee gara #Pan-African-Renaissance makamee jira. Dhaabbata TV SKG dhaabuuf yaadi isaa akkasuma jira. Hundeessitoota Wol-faanaa movement keessaa nama tokko ture, akka hundeessitooti sochii kanaati amananu jedhanutti "Nuuti jijjiirama suuta suutaa hin barbaannu, jijjiirama gama hundaa barbaanna. Jijjiirama wolfaana (wolgulaa) gama hundaanuu dhufuu qaba. Fakkeennaaf gama barnootaatiin, gama fayyaatiin, gama le'ii fi leetoo uummataatiin, gama diinagdeetiin......." Hawwiin Dammaqaa inni guddaan Afrikaa tokko teete arguu dha. Afirikaa worroota(biyyoota) dhiyaa woliin hunna(humna) wolqixaa qabdu(qaddu) uumuu dha. Nyaata Dammaqaan jaalatu keessaa muraassa: Gafuma'aa, Daabboo ibidda jalaa fi gubbaa, marqa, wodhaamoo shaanaa woliin hojjatamte fi quuphaa dha. Dammaqaan amma kitaaba lama barreessu jira.