Anne Frank in 1940. Foto uit de Collectie Anne Frank Stichting Amsterdam, publiek domein
Vandaag heeft de Wikimedia Foundation, in een spijtig voorbeeld van de grote reikwijdte van de Amerikaanse auteursrechtwetgeving, de Nederlandstalige versie van Het Achterhuis - algemeen bekend als het Dagboek van Anne Frank- verwijderd van Wikisource.
We hebben deze actie ondernomen om te voldoen aan de provisies van de Amerikaanse “Digital Millennium Copyrights Act” (DMCA), aangezien wij menen dat het dagboek nog steeds onder Amerikaanse auteursrechtelijke bescherming valt onder de huidige wetgeving. Desalniettemin dient onze verwijdering als een goed voorbeeld waarom de wet gewijzigd moet worden om de herhaalde uitbreiding van auteursrechtelijke bepalingen te voorkomen, een zaak die onze gemeenschappen al jaren hindert.
Wat bracht ons tot de verwijdering van het dagboek? De verwijdering was noodzakelijk omdat de Foundation een rechtspersoon is naar Amerikaans recht en daarom onderworpen is aan de DMCA, om precies te zijn titel 17, hoofdstuk 5, sectie 512 van de ‘’United States Code’’. Zoals we opmerkten in 2013: “De locatie van de servers, de rechtsvorm en het hoofdkantoor zijn slechts 3 van de vele aanknopingspunten voor jurisdictie van de Amerikaanse rechter … indien naar inbreukmakend materiaal gelinkt wordt of geplaatst wordt op Wikimedia projecten, dan kan de Foundation nog steeds aansprakelijk worden gehouden voor zulk gebruik - als directe of indirecte inbreukmaker.“
Op basis van emails verzonden aan de Wikimedia Foundation at legal[at]wikimedia.org, hebben we vastgesteld dat de Wikimedia Foundation “daadwerkelijke kennis” had (i in het “Statute” dat hieronder is geciteerd) of wat in het algemeen “rode vlag kennis” wordt genoemd (ii in het “Statute” hieronder) dat de Anne Frank-tekst werd gehost op Wikisource en onder het auteursrecht viel. De Statute sectie geeft aan dat de service verlener uitsluitend wordt beperkt door DMCA wanneer hij: i) geen daadwerkelijke kennis heeft dat het materiaal of de handeling waarbij het materiaal wordt gebruikt op het systeem netwerk inbreuk maakt;
(ii) In afwezigheid van dergelijke kennis, is niet bewust van feiten of omstandigheden die inbreukmakende activiteiten lijken te zijn; of
(de rest is van toepassing als we een formele “DMCA takedown notice” krijgen)
Van bijzondere zorg is dat de Amerikaanse 9th Circuit Court of Appeals in haar uitspraak in de zaak van UMG Recordings, Inc tegen Shelter Capital Partners LLC, aangaf dat onder de omstandigheid dat een hosting provider (zoals de Wikimedia Foundation) wordt gewezen door een derde (bijvoorbeeld een niet bij de zaak betrokken gebruiker) op het inbreukmakende materiaal, dat dit waarschijnlijk moet worden beschouwd als daadwerkelijke kennis of rode vlag kennis onder de DMCA.
We menen dat, gebaseerd op de mate van detail en specificiteit van de emails, dat we daadwerkelijke kennis hebben, die voldoende is voor DMCA om de verwijdering noodzakelijk te maken, zelfs in afwezigheid van een formeel verzoek daartoe (via een “demand letter”).
Hoe kan het dagboek nog steeds auteursrechtelijk beschermd zijn? Je vraagt je misschien af hoe de Anne Frank tekst nog steeds auteursrechtelijk beschermd is, aangezien Anne Frank stief in februari 1945. Nu 70 jaar is verstreken sinds haar dood, zou het auteursrecht op de tekst mogelijk zijn vervallen in Nederland op 1 januari 2016, waar het oorspronkelijk werd uitgegeven, hoewel ook daar nog enige discussie over bestaat.
In de Verenigde Staten valt de originele Anne Frank tekst echter nog onder auteursrecht tot 2042. Dit is het resultaat van een samenloop van verschillende factoren, en de Engelstalige Wikipedia heeft dit beschreven met een meervoudige test in haar richtlijn voor niet-Amerikaans auteursrechtelijk beschermd materiaal.
Kort gezegd zijn er 3 belangrijke rechtsregels die ervoor zorgen dat het dagboek nog steeds auteursrechtelijk beschermd is:
1. In het algemeen geldt een termijn van 95 jaar na de publicatie voor werken gepubliceerd voor 1978. Dit kwam omdat auteursrecht in de VS oorspronkelijk 28 jaar was, met de mogelijkheid om deze te verlengen voor een volgende 28 jaar (in totaal dus 56 jaar). Vanaf de Auteurswet 1976 en zich uitbreidend in verschillende andere wetten, vond verlenging automatisch plaats en werd de termijn verlengd. Tegenwoordig is de totale auteursrecht-termijn voor werken gepubliceerd voor 1978 95 jaar vanaf het moment van publicatie. 2. Buitenlandse werken uit landen die een verdragsrelatie hebben met de VS worden behandeld als Amerikaanse werken 3. Zelfs als een land geen verdragsrelatie heeft onder het vigerende auteursrecht op het moment van publicatie, herstelt de 1994 Uruguay Round Agreements Act (URAA) het auteursrecht voor werken —die gepubliceerd werden in het buitenland -auteursrechtelijk beschermd waren in 1996 -auteursrechtelijk beschermd zouden zijn, als ze niet buiten de VS waren gepubliceerd.
Rechtszaken tegen URAA zijn niet succesvol gebleken, waarbij de meest in het oog springende (Golan tegen Holder) resulteerde in een uitspraak van de “Supreme Court” die de URAA in stand hield.
Wat dat betekent voor Anne Frank’s dagboek is helaas simpel: hoe het ook in de VS terecht is gekomen, en welke formele auteursrechtaanduidingen zijn gebruikt: in de VS valt het onder auteursrecht tot 2042, oftewel 95 jaar na de oorspronkelijke publicatie in 1947.
Onder het huidige auteursrecht geldt dit ongeacht de auteursrechtelijke status waar dan ook ter wereld, en ongeacht of het ooit in het publiek domein is geweest in de VS.
Jacob Rogers, Juridisch Adviseur Wikimedia Foundation