Yüreğir (also known as Üreğir) are a nomadic tribe from the Üçok branch (left branch) of the Oghuz Turks. In mythology, they are considered as being descendants of Dağ Han, the son Oghuz Khagan. The tribe is named after their middle ages land, Yüreğir plain in between the rivers of Seyhun and Ceyhun in Transoxiana (today's Uzbekistan).
History
editOriginated from the east skirts of the Altai Mountains, the Oghuz tribe migrated to Transoxiana in the 7th century. After the Genghis Khan led Mongolians invaded their lands in the 13th century, they took on a long journey by migrating further west and had sought refuge from the Mamluk Sultanate. Owing to their warfare skills, Mamluks let them settle in Levant, at the coasts from Antioch to Gaza, to form a Thughur (frontier zone) against Ilkhanate. Mamluks called Yüreğir Turks, Türkmen, an Arabic term used for Muslimized Turks.
The Ilkhanate lost cohesion after the death of Abu Sa'id, thus could not support Armenian Kingdom in guarding Cilicia. In addition, internal conflicts within Armenian Kingdom made Yüreğir Turks to turn their eyes to unstable Cilicia, and in 1352, Ramazan Beg led Türkmens settled south of Çaldağı and founded their first settlement, Camili. Later that year, Ramazan Beg visited Cairo and was assented by the Sultan to establish the new frontier Turkmen Emirate in Cilicia.[1] Yüreğir Türkmens lived as a small community for 7 years in southeast of Adana, and named their new land, Yüreğir and the rivers flowing in, Seyhun and Ceyhun. In 1359, Mamluk Sultanate Army marched into Cilicia and took over Adana and Tarsus, two major cities of the plain, leaving few castles to Armenians. Mamluk Sultanate authorized Ramazan Beg led Türkmen Emirate to administer Cilicia. Türkmen Emirate which began to be known as Ramadanids, set the city of Adana as their center of power, and many Türkmen families of Yüreğir origin moved to the city.
Yüreğir boyu (Üreğir şeklinde de yazılır) Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biridir. Bu boyların Üçoklar kolundan (sol kolundan) Oğuz Kağan'ın oğlu Dağ Han'ın soyundan geldikleri kabul edilir.Simgeleri kılıç tır. Orta Çağ dönemine kadar Ortaasya'da Seyhun ve Ceyhun ırmaklarının arasındaki Yüreğir havzasında yaşıyorlardı.
13. yüzyılda Cengiz Han önderliğindeki Moğol istilasından kaçarak günümüzde Yüreğir olarak bilinen Adana'nın Misis havzasına yerleşen bu boy bölgede Ramazanoğlu Beyliğini kurmuş,daha sonra 400 yıl boyunca dönemin en güçlü devleti olan Memlükİmparatorluğunun(ed-Devletü't-Türkiyye) alt beyliği olarak varlığını sürdürmüştür. 16. yüzyılda Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim Memlük devletini yıkınca ,son Ramazanoğlu beyi Pir Mansur Osmanlı İmparatorluğu'na gönüllü olarak katılmıştır. Günümüzde bu Türkmen aşireti Anadolu'da en çok bilinen Oğuz boylarından birisidir.Bunun bir sebebi de Anadolu'da Osmanlı Devletine en son katılan beylik olmasıdır. Halen Misis, Cebelnur (Davudi) dağı, Piribeyli ovası, Ceyhan havzası, Yumurtalık bölgesinde yaşayan Türkmen-Yörük ahalinin tamamına yakını bu boydan gelmektedir.
"Yüreğir" kelimesi işleri düzenli, işleri yolunda anlamında kullanılmıştır.
Kanıtlar Kâşgarlı Mahmud, Divân-ı Lügati't-Türk eserinde; ٱغُز Oğuz: Bir Türk boyudur. Oğuzlar Türkmendirler. Bunlar yirmi iki bölüktür; her bölüğün ayrı bir belgesi ve hayvanlarına vurulan bir alâmeti vardır. Birbirlerini bu belgelerle tanırlar.[1]
Onbeşincisi : "اُرإغِر Üregir"lerdir. "ياُرإغِر Yüregir" dahi denir.[2] Sayılan bölükler köktür. Bu kökten bir takım oymaklar çıkmıştır; onları söylemedim, sözü kısa kestim. Bu bölüklerin adları onları kurmuş olan es]]ki dedelerin adlarından alınmıştır. Araplarda dahi böyledir.[3]
Notlar
- ^ Har-El, Shai (1995). Struggle for Domination in the Middle East: The Ottoman-Mamluk War, 1485-91. Leiden, New York, Köln: E.J. Brill. ISBN 978-9004101807.