Wikipedia

User:Yerevantsi/sandbox/ArmCatholic

< User:Yerevantsi | sandbox

Armenian Catholic Church
The Cathedral of Saint Elias and Saint Gregory the Illuminator in Beirut, Lebanon
ClassificationEastern Catholic
PolityEpiscopal
PopeFrancis
Patriarch of CiliciaKrikor Bedros XX Gabroyan
RegionArmenia, Armenian diaspora
LanguageArmenian
LiturgyArmenian Rite
HeadquartersBeirut, Lebanon
Origin1740
Aleppo
Separated fromArmenian Apostolic Church
Members150,000—240,000 (independent estimates)
757,726 (2017 Annuario Pontificio)[1]
Official websitewww.armeniancatholic.org

Armenian_Catholic_Church

The Armenian Catholic Church (Armenian: Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցի, Hay Kat’oġike yekeġetsi)

Name

edit

The official name of the church in Armenian is Հայ Կաթողիկէ Եկեղեցի, Hay Kat’oġike yekeġetsi. "Kat’oghike" has at least two different meanings in Armenian: "cathedral" and "Catholic".[a] The word derives from the Ancient Greek word καθολικός katholikos, which means "universal".[2] In modern Eastern Armenian, the church is often called Հայ Կաթոլիկ եկեղեցի, Hay kat’olik yekeġetsi, which uses "kat’olik" instead of the traditional "kat’oghike". Formerly, the church was often referred to in English as the Armenian Uniate Church[3][4] and its adherents called Armenian Papists.[5][6][7] The terms "Uniate" and "Papist" are both considered derogatory. Occasionally, the erroneous term "Armenian Roman Catholic Church" has been used.[8][9]

Besides the usual terms for Catholic Armenians (կաթոլիկ հայեր, kat’olik hayer and հայ կաթոլիկներ, hay kat’olikner), "Frang" (or "Frank") is often used in Armenia and Javakhk (Javakheti) region of Georgia.[10][11][12][13] The term "Frank" (pronounced "Frang" in Western Armenian) has historically been used for Western Europeans and Catholic Europeans.[14]

History

edit

Armenians and the Catholic Church

edit

Հայերը կաթոյիկության և Լատին եկեղեցու հետ առաջին անգամ առնչվել Են Կիլիկիայի հայկական իշխանապետության շրջանում՝ Խաչակրաց արշավանքների ժամանակ (XI դ. վերջ - XII դ. սկիզբ)։ XIV դ. սկզբին Հայաստանում տարածվել է ունիթորությունը (միարարություն), երբ լատին քարոզիչները սկսել են քարոզեց միություն Հռոմի կաթոլիկ եկեղեցու հետ։[15]

XIV դ. 1-ին կեսին Հայաստանի արևելյան գավառներում (Նախիջևան, Երնջակ, Ջահուկ են) և պարսկահայերի շրջանում կազմակերպվել են հայ ունիթորական համայնքներ։ XV–XVII դդ. կաթոլիկությունը բավական տարածվել է Արևմտյան Հայաստանում ե Օսմանյան կայսրության Ախալցխայի փաշայության գավառներում, նաե հայկական գաղթավայրերում։

Մինչև XVIII դ. կաթոլիկացվել Են Լեհաստանի ե Հունգարիայի հայ գաղութները։[15]

Cilicia

Julfa, Nakhichevan

Poland, Hungary

Հայտնի է, թե ինչ ծանր հետևանքներ ունեցավ, օրինակ՝ Լեհաստան, Ռումինիա, Հունգարիա գաղթած հայերի կաթոլիկացումը, ինչը հանգեցրեց նրանց մեծ մասի ձուլմանը։[16]

Windler, C. (2017). "Ambiguous Belongings: How Catholic Missionaries in Persia and the Roman Curia Dealt with Communicatio in Sacris1". In Ambiguous Belongings: How Catholic Missionaries in Persia and the Roman Curia Dealt with Communicatio in Sacris1. Leiden, The Netherlands: Brill. doi: https://doi.org/10.1163/9789004355286_010

Foundation of the Armenian Catholic Church

edit

Իբրև կառույց և եկեղեցական առանձին նվիրապետություն՝ Հայ կաթողիկե եկեղեցին կազմավորվել Լ 1740-ի նոյեմբերին, Հալեպում, երբ Աբրահամ Արծիվյան եպիսկոպոսն օծվել 1. հայ կաթոլիկ համայնքի պատրիարք (Աբրահամ II Արծիվյան)։ 1742-ին Հռոմի պապ Բենեդիկտոս XIV–ը վավերացրել է Աբրահամ Ա Արծիվյանի պատրիարքական ընտրությունը։[15]

Հայ կաթոլիկները, որպես Կ. Պոլսի հայոց պատրիարքությունից անկախ և առանձին կրոնական համայնք (միլլեթ), Օսմանյան կայսրությունում ճանաչվել են 1829-ի սեպտեմբերի 14-ին:[15]


Later history

edit

Ottoman Empire

edit

Prior to the Armenian Genocide, the Armenian Catholic Church had episcopal sees in Constantinople (Istanbul), Aleppo, Beirut, Marash, Adana and Diarbekir. It had 19 dioceses through the empire and 156 churches and 32 monasteries. It maintained 148 schools and six seminaries.[15]

The Ottoman authorities enumerated 90,050 Catholic Armenians in 1906. Less than a decade later, the 1914 Ottoman government statistics showed significantly fewer Catholic Armenians living in the empire—67,838.[17] The provinces with the largest number of Catholic Armenians were Aleppo (10,219, incl. Marash Sanjak), Diyarbekir (9,960), Constantinople (9,918), Erzurum (8,720), and Ankara (7,069).[18]

According to Ormanian (1911), some 78,000 Catholic Armenians lived in the Ottoman Empire in the years immediately before the Armenian Genocide. Catholics comprised 4.6% of the empire's total Armenian population (1,709,550). The largest Catholic Armenian communities resided in the provinces of Constantinople (10,000), Diyarbekir (10,000), Aleppo (9,000, incl. Marash), Erzurum (8,000), Ankara (7,000), Sivas (5,000). Catholic Armenians made up the second largest Armenian denomination in almost all locations, coming third, behind Evangelical Armenians, only in a handful of regions. Catholics made up significant minorities among Armenians in the following regions: Ankara (30%), Sivas (25%), Beirut (23%), Aleppo (23%), Diyarbekir (18%) and Mesropotamia (Mosul, Baghdad, Basra: 17%).[19]

Russian Empire

edit

Արևելյան Հայաստանում հայ կաթոլիկ համայնքները հիմնականում ստեղծվել են Ադրիանապոլսի պայմանագրից (1829) հետո, երբ Կաբինից (էրզրամ), Ալաշկերտից, Մաշից ե այլ վայրերից գաղթած հա-յեր, այդ թվում ե կաթոլիկ, անցել են Ռուսական կայսրություն, բնակութ-յան հաստատել Շիրակամ, Տաշիրում, Լափում, Ջավախքամ ե հիմնել մի քանի տասնյակ գյուղեր, որտեղ կառուցել են եկեղեցիներ, դպրոց ներ, հիվանդանոցներ։

Արևելյան Հայաստանի ե Ջավախքի հայ կաթոլիկ գյուղերի ու գավառների համար Հռոմի աթոռը XIX դ. կեսից ստեղծել է եկեղեցական կազմակերպություն, իսկ 1909-ին ամբողջ Կովկասի համար առաքելական կառավարիչ է նշանակել Սարգիս ծ. վրդ. Տեր–Աբրահամյանին, որը պաշտոնավարել է մինչև խորհրդային կարգերի հաստատումը։ Այդ տարիներին Ռուսական կայսրության հայ կաթոլիկների ընդհանուր թիվն անցել է 61 հզ-ից, գործել են 70-ից ավելի եկեղեցիներ և մատուռներ։[15]

The 1897 Russian census found 38,840 Catholic Armenians in the empire.[20] The census enumerated Armenians in two groups: "Gregorians" (Армяно-Григориане, Armyano-Grigoriane, i.e. Apostolic) and Catholics (Армяно-Католики, Armyano-Katoliki).[21] Around 2/3 of Catholic Armenians lived in the Georgian-dominated provinces of Tiflis (20,216)[22] and Kutais (5,525).[23] Another 10,000 lived in the rest of the Trascaucasia: Erivan Governorate (7,884),[24] Kars Oblast (1,844),[25] Baku Governorate (205),[26] Elisabethpol Governorate (105).[27] Other significant Armenian Catholic communities resided in Taurida (1,206)[28] and Bessarabia (246).[29]

Armenian Genocide and beyond

edit

Ցեղասպանության հետևանքով մեծ կորուստներ է կրել նաև հայ կաթոլիկ համայնքը։[15]

Ջարդերից մազապուրծ հայ կաթոլիկները սփռվել են աշխարհով մեկ։ Նրանց համախմբերս ե Հայ կաթողիկե եկեղեցին վերակազմելու նպատակով 1928– ին Հռոմում գումարվել է հայ կաթոլիկ եպիսկոպոսների բանակցական ժո-ղով, որտեղ որոշվեց է պատրիարքա-կան աթոռը տեղափոխել Կ. Պոլսից ե վերահաստատել Զմմառի վանքում (Լիբանան, 1931-ից) ե հռչակել Լի-բանանի պատրիարքական բեմը։ 1934-ին կառուցվել է էշրեֆիեի պատրիարքարանի շենքը, ինչպես նաե Ս. Ավետման եկեղեցին։ Պատ-րիարքարանի տարածքում կառուցվել է նաե Մեծ եղեռնի զոհերին նվիրված հուշարձան։[15]

Ներկայումս Հայ կաթողիկե եկե-ղեցու նվիրապետությունն են կազմում Տանն Կիլիկիո հայ կաթողիկե պատրիարքությանը, Լիբանանի պատրիարքական թեմր, Բերիո թեմր (Հալեպ, Սիրիա), Բարձր Ջեզիբեի թեմր (Կամիշվւ, Սիրիա), Կ. Պոլսի թեմր (Թուրքիա), Ալեքսանդրիայի թեմր (Կահիրե, Եգիպտոս), Սպահանի թեմր (Թեհրան, Իրան), Բաղդաւվւ[15]

թեմը (Իրաք), Ֆրանսիայի թեմը (Փա-րիզ), Հյուսիսային Ամերիկայի թեմը (Նյու Յորք), Հարավային Ամերիկայի թեմը (Բուենոս Այրես, Արգենտինա), Հայաստանի, Վրաստանի ե Արևելյան Եվրոպայի թեմը (աաոջ– նորղարանր Գյումբ1տւմ), Դամաս– կոսի պատրիարքական էքզարքութ– յունւր (Սիրիա), Երոաաւլեմի պւստբիարքակա ն փոխանորդություներ (Պաղեստին), Հունաստանի վիճակը և Իտալիայի համայնքը։[30]

Relationship with the Armenian Apostolic Church

edit

In the 21st century, the Armenian Catholic Church is considered one of the three national religious organizations along with the Armenian Apostolic and Armenian Evangelical churches.[31]


Arm Cath Church as national institution

Նիկոլենց ռազմավարություն After a 13-year hiatus, Armenia’s Security Council (SC) introduced a new National Security Strategy (NS Strategy) on July 10, 2020

Հայ ժողովրդի ազգային արժեքներն են՝ - Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցին, Հայ կաթողիկե եկեղեցին, Հայ ավետարանական եկեղեցին. քրիստոնեությունը:

5.21 Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունները միտված են համազգային խնդիրների ու առաջնահերթությունների լուծման համար մասնակցային սկզբունքով համահայկական ձևաչափի ստեղծմանը: Համահայկականության զարգացման համատեքստում կարևոր առաքելություն ունեն Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցին իր նվիրապետական աթոռներով, Հայ կաթողիկե և ավետարանական եկեղեցիները, ինչպես նաև սփյուռքյան համահայկական կառույցները:[32]

1995 ԼՏՊ

Աշխարհում այսօր գոյություն ունի համասփյուռքյան, կամ ավելին՝ համահայկական, ինը հաստատություն. ... - Հայ կաթողիկե եկեղեցին, [33]

Structure

edit

Dioceses, parishes

Demographics

edit

According to an 1842 article by C. W. Russell in The Dublin Review there were 150,000 Armenian Catholics worldwide.[34] However, the Catholic Church's Society for the Propagation of the Faith estimated some 40,000 Catholic Armenians in 1847.[35] In 1871 Roswell Dwight Hitchcock estimated 100,000 Catholic Armenians of the total 3-5 million Armenians, i.e. 2%—3.3% of the total Armenian population.[36] At the 1893 Parliament of the World's Religions, Armenian activist Minas Tcheraz [hy] claimed that there were 5.1 million Armenians in total, including 80,000 Catholics and 20,000 Protestants.[37]

In his 1911 book on the Armenian Church, Malachia Ormanian, a historian and Armenian Apostolic Patriarch of Constantinople, estimated 132,250 Armenian Catholics worldwide: 78,350 in the Ottoman Empire, 30,000 in the Russian Empire, 20,000 in Europe (Poland, Italy, Austria, Bukovina and Hungary), 2,400 in Persia and 1,500 in Egypt.[19]

A 1971 UPI article estimated the number of adherents of the Armenian Catholic Church at around 100,000.[38] According to Annuario Pontificio, the annual directory of the Holy See, the church had 142,853 followers worldwide in 1990. The number rose to 736,956 in 2015 according to the same source.[39] However, the number is likely inflated due to overestimation of Catholics in Eastern Europe and Armenia (supposedly at 600,000). Independent estimates put the number of Catholic Armenians in the early 21st century at 150,000—160,000,[40][41][42] up to 240,000.[30] A high estimate of 500,000-600,000 Catholic Armenians worldwide was proposed by Arestakes Simavoryan, Head of the Centre for Armenian Studies at the Noravank Foundation in 2009.[43]

Communities

edit

Middle East

edit

Whooley, John (2016). "The Armenian Catholic Church in the Middle East – Modern History, Ecclesiology and Future Challenges". The Downside Review. 134 (4). SAGE Publishing: 119–146. doi:10.1177/0012580616671061. S2CID 157659811.

https://journals.openedition.org/eac/1117?lang=en A New Ethno-Religious Entity in British Mandate Palestine: The Armenian Catholic community

Lebanon

edit

Hovyan, Vahram (19 September 2013). "On the Modern Challenges of the Armenian Community in Lebanon" (in Armenian). Noravank Foundation. Archived from the original on 7 August 2019.


http://publications.ysu.am/wp-content/uploads/2018/12/Hovsepyan.pdf Ըստ խորհրդային տեղեկանքների՝ Լիբանանում հայերի թիվը շուրջ 180 հազար էր, որից հայ լուսավորչականներ՝ 140 հազար, հայ կաթոլիկներ՝ 30 հազար և հայ բողոքականներ (ավետարանականներ)՝ 10 հազար:

Syria

edit

in 1960s: 20,000 out of 100,000 Armenians in Syria[44]

Turkey

edit

The Armenian Catholic community comprises of some 2,500[45] to 3,000[43] (3.5%-6%) members out of the 50,000 to 70,000 Armenians in Turkey.[46][47]

Simavoryan, Arestakes (1 March 2010). "Armenian Catholics in Turkey". Noravank Foundation. Archived from the original on 7 August 2019.

Simavoryan, Arestakes. "Schools of the Armenian Catholic Community in Istanbul". Noravank Foundation. Archived from the original on 7 August 2019.

Simavoryan, Arestakes; Hovyan, Vahram (2012). Հայ կաթողիկե և ավետարանական համայնքները Թուրքիայում. Ժամանակակից միտումներ [Armenian Catholic and Evnagelical Communities in Turkey: Modern Tendencies] (PDF) (in Armenian). Noravank Foundation. ISBN 978-9939-825-18-2.

Former Soviet Union

edit

Armenia and Artsakh

edit
 
Cathedral of the Holy Martyrs in Gyumri is the cathedral of the Ordinariate for Catholics of Armenian Rite in Eastern Europe.
See also: Catholic Church in Armenia

Scholars and the media have estimated the number of Catholic Armenians in Armenia to be at "tens of thousands,"[48] over 100,000,[10] and 180,000,[43] However, according to the 2011 Armenian census there were 13,247 ethnic Armenians who were self-declared Catholics (0.47% of ethnic Armenian who indicated religious affiliation).[49] They are concentrated in Shirak Province, where 8,489 or 64% of Catholic Armenians in Armenia live. Within the province, Catholic Armenians mostly reside in rural communities (8,029 vs 460 in urban areas). Catholic Armenians make up 7.6% of Shirak's rural population.[50]

At least three villages in Shirak are predominantly Catholic: Arevik, Panik, and Lanjik.[10][51] Catholics also live in Mets Sepasar, Ghazanchi, Bavra, Azatan and Dzithankov, where they constitute minority of the population.[10] There are nine active Catholic Armenian churches in Shirak as of 2016.[52] In Gyumri, Armenia's second largest city and the center of Shirak, around 200 people regularly attend Mass at the Cathedral of the Holy Martyrs.[53]

The province with the second largest Catholic Armenian population is Lori, where 3,012 Catholic Armenians lived according to the 2011 census.[54] They mostly live in the town of Tashir and the villages of Metsavan and Sarchapet.[55][56] According to the 2011 census, less than 10% of Catholic Armenians in Armenia (1,013) reside in capital Yerevan.[57] There is one Armenian Catholic church in Yerevan (in Kanaker).[58][59]

Other provinces have significantly less Catholic Armenians։ Kotayk (197),[60] Armavir (163),[61] Ararat (127),[62] Syunik (54).[63]

The 2015 census in Artsakh (Karabakh) found 67 Catholic Armenians living there.[64]

Georgia

edit
See also: Catholic Church in Georgia, Armenians in Georgia, and hy:Ջավախքի հայ կաթոլիկներ

http://pop-stat.mashke.org/georgia-religion2014b.htm

According to the 2014 Georgian census 19,195 Catholics of all ethnicities live in the country. It is unknown how many of them are Armenians, However, the number of Catholics is the largest in Samtskhe-Javakheti (15,024), where a dense Armenian population lives (81,089).[65] In the 1897 Russian imperial census, there were 20,216 Catholic Armenians in the Tiflis Governorate, which covered today's Samtskhe-Javakheti.

Catholic Armenians in Samtskhe-Javakheti live in 20 villages in three districts. In Akhalkalaki, the following villages are mostly populated by Catholic Armenians: Alastan, Turtskh, Varevan, Bavra, Khulgumo, Kartikam; in Ninotsminda: Heshtia, Zhdanovakan, Toria, Ujmana, Aspara, Nor Khulgumo, Katnatu; and in Akhaltsikhe: Sukhlis, Ghulalis, Tsaltbila, Tsituban, Mokhreb, Abatkhev, Julgha.[66] There are furthermore eleven formerly Armenian Catholic villages in Samtskhe-Javakheti that have become Georgianized both linguistically and by self-identification. They include Ivlita, Satsel, Vale in Akhaltsikhe; Abastuman, Aral, Bolajar, Ude in Adigeni; Bnela, Khzabavra, Khrtvis, Vargav in Aspindza.[67]

Armenian Catholics also reside in other parts of Georgia, including in Tbilisi,[b][68] Ozurgeti, Poti (50 people), Gori (100), Ajara (up to 2,000), and Abkhazia (some 150 in Sukhumi).[69] There are also Georgianized Armenian Catholic villages in Gori (Skra) and Telavi (Sanavardo).[67]

The Armenian Catholic villages of Samtskhe-Javakheti (known as Javakhk in Armenian) were established through the 19th century, namely after the region came under Russian control. In the aftermath of Russo-Turkish War of 1828–29 Armenians migrated from the Erzurum, Basen and Khnus regions.[70]


Հայերի մեջ կաթոլիկ միսիոներների քարոզչական գործունեությունը սկսեց ծավալվել դեռևս Կիլիկյան Հայկական թագավորության (1198-1375թթ.) սահմաններում, XIIIդ. վերջին և XIVդ. առաջին կեսին՝ շրջակա մահմեդական իշխանությունների ասպատակությունների հաճախացման շրջանում։ Արևմուտքը, տալով սին խոստումներ, օգնության նախապայման էր համարել Հռոմի պապի գերիշխանության ճանաչումը, կաթոլիկ եկեղեցու ծեսի ու դավանանքի ընդունումը: Կիլիկյան Հայկական թագավորության Սիս մայրաքաղաքում 1361թ. տեղի ունեցած եկեղեցական ժողովը մերժեց Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու հետ միությունը (ունիա)1։ Ունիթորներին (լատ. unitores-միացողների, միաբանողների եղբայրություն) Հայաստանում անվանում էին «ծայթ», «աղթարմա», «ֆռանկ» և այլն2։ Իսկ Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու հետ միությունը մերժողներին անվանում էին հակաունիթորներ։[71]

Դավանափոխությունն իր հետ բերեց բացասական երևույթներ։ Բուն Հայաստանից և Կիլիկիայից արտագաղթած հայ կաթոլիկները ժամանակի ընթացքում Եվրոպայի մի շարք երկրներում ձուլվեցին ազգերին, իսկ տեղում մնացածների զգալի մասն ընդունեց մահմեդականություն2։[72]

1622թ. Գրիգոր 15-րդ պապի որոշումով հիմնվեց «Հավատի պրոպագանդայի Սուրբ միաբանությունը», որը նպատակ էր հետապնդում կաթոլիկություն տարածել արևելքում և, մասնավորապես, Հայաստանում։ Պապի ընդունած որոշման հետևանքով, 17-րդ դարի երկրորդ կեսին, Հայաստանում միսիոներական լայնածավալ և ակտիվ գործունեությամբ աչքի ընկան ֆրանցիսկյան, կարմելյան, օգոստոսյան և մի շարք այլ կաթոլիկ վանական կարգեր3։[72]

1828թ. ապրիլին սկսված ռուս-թուրքական պատերազմն ավարտվեց Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագրով (1829թ. սեպտեմբերի 2), որով Ռուսական կայսրությանն անցան Ախալցխա, Ախալքալաք քաղաքները1։ Լավ հասկանալով, որ ռուսական զորքերի` Արևմտյան Հայաստանի գրավված մյուս գավառներից (որոնց թվում էր նաև Էրզրում քաղաքը) հեռանալուց հետո օսմանյան լծի տակ հայտնված հայության վիճակը դառնալու էր օրհասական, 1829թ. դեկտեմբերի 15-ին Կարապետ արքեպիսկոպոսը և 25 այլ մեծամեծներ պաշտոնական նամակով դիմում են Պասկևիչին՝ խնդրելով իրենց թույլատրել ռուսական զորքերի հետ հեռանալ Ռուսաստանին անցած տիրույթներ2։ Իսկ Էրզրումի և շրջակա գավառների հայ կաթոլիկների գաղթի կազմակերպումը ստանձնեց Մխիթարյան վարդապետ Եփրեմ Սեթը (Սեթյան)։ Վերջինս և մի շարք վարդապետներ, ավագների հետ միասին, մի խնդրագիր են ուղարկում գեներալ Ն.Պ. Պանկրատևին՝ ռուսական սահմաններ տեղափոխվելու վերաբերյալ3։[73]


Հայոց ցեղասպանության տարիներին Օսմանյան կայսրության հպատակ հայ կաթոլիկները ևս անմասն չմնացին կոտորածներից, բռնի իսլամացման գործընթացներից։ Տարբեր տվյալներով` 150 հազարի հասնող հայ կաթոլիկներից կայսրությունում կենդանի մնացին շուրջ 20 հազարը, որոնք էլ հիմնականում, բռնագաղթի հետևանքով, բնակություն հաստատեցին Լիբանանում, Սիրիայում, Ֆրանսիայում, մի մասը պահպանեց ներկայությունը Կոստանդնուպոլսում, Անկարայում։[74]


Այսպես կոչված հայ «ֆրանգ»-ների շրջանում կաթոլիկությունը վերստին վերելք ապրեց հատկապես Խորհրդային Միության փլուզումից հետո,[75]

րաստանի անկախացումից հետո Սամցխե-Ջավախքի հայ կաթոլիկները փաստացի մտան նորաստեղծ Արևելաեվրոպական թեմի մեջ, որը հիմնադրվեց 1991թ.՝ Գյումրի կենտրոնով։ Քաղաքի ընտրությունը պատահական չէր, քանի որ հայ կաթոլիկների մեծ մասը բնակվում է Հայաստանի հյուսիսային շրջաններում: Դ[75]


«Մշեցի ֆրանգներ»։ «Մշեցի ֆրանգներ»-ը ներկայումս առավելապես ապրում են Նինոծմինդայի շրջանի գյուղական համայնքներում՝ Հեշտիայում, Ուջմանայում, Թորիայում և Ժդանովականում։ Հայտնի է, որ այս գյուղերի հայ կաթոլիկները Ջավախքում հաստատվել են ոչ թե Մուշից, այլ Խնուսից։ Իսկ 19-րդ դ. հայկական մամուլը նրանց ներկայացնում է որպես Մշո դաշտից գաղթած հայ կաթոլիկներ։[76]

40 «Խաս ֆրանգներ»։ Այսօր «խաս-ֆրանգներ» անվանվում են Ալաստան և Վարևան գյուղերի բնակիչները։ Իրենք՝ ալաստանցիները, «խաս», այսինքն` «մաքուր, կատարյալ ֆրանգ» լինելը բացատրում են նրանով, որ երբևէ թրքախոս չեն եղել, այսինքն՝ իրենց առանձնացնում են այլ հայ կաթոլիկներից։[77]

43 «Գբո ֆրանգներ»։ Ըստ Ա.Պետրոսյանի` Նինոծմինդայի «մշեցի ֆրանգները» սովորաբար «գբո» են կոչում այն հայ կաթոլիկներին, որոնք թրքախոս (մեր ժամանակներում ներքոհիշյալ գյուղերի բնակիչները հայախոս են.- Ա.Ս. ) են2։[77]


47 Վրացախոս հայ կաթոլիկներ։ Բավական հետաքրքիր խումբ են, այսպես կոչված, «կաթոլիկ վրացիները»՝ նախկին հայ կաթոլիկները, որոնք բնակվում են Ասպինձայի շրջանում։ Քանի որ Վարգավ և Խզաբավրա գյուղերը գտնվում էին Ախալքալաքի գավառում, փորձենք ներկայացնել նրանց վրացացման պատճառները[78]

Վարգավ։ Ասպինձայի կազմում գտնվող գյուղ է, որը հարևան է հայ կաթոլիկ Վարևան և Ալաստան գյուղերին։ Բնակիչները բնիկ հայեր էին։Ե.Լալայանը, որը ժամանակին հետաքրքիր հետազոտություն էր կատարել Ջավախքի գյուղերում, նշում է. «Վարգավցիք և խզաբավրացիք բնիկներ են։ Սրանք վաղուց մոռացած են իրենց մայրենի լեզուն և խոսում են վրացերեն։ Եվ թեպետ ընդունած են վրացական սովորություններ, բայց և այնպես ընտանեկան կյանքը հայկական է»2։ 51 Մի խոսքով՝ այստեղ բնակվում են վրացախոս հայ և այլ վայրերից այստեղ տեղափոխված վրացի կաթոլիկներ։ Հավելենք նաև, որ այսօր Վարգավ գյուղը ներկայացված է որպես վրացի կաթոլիկների համայնք։

51 Խզաբավրա։ Պատմական փաստերի համաձայն, գյուղի բնակիչներն առաքելադավան էին և Օսմանյան կայսրության գերիշխանության ժամանակ իսլամացումից խուսափելու համար ընդունել են կաթոլիկություն։ Ազգային եկեղեցուց անջատվելու հետևանքով խզաբավրացիները մեկուսացել էին հայության հիմնական զանգվածից, ինչը և հնարավոր էր դարձրել վրացախոսությունը2։



Simavoryan, Arestakes (1 June 2009). "Problems of Armenian Catholic Communities in Akhalkalak and Ninotsminda". noravank.am. Noravank Foundation. Archived from the original on 29 August 2019.


Gevorgyan, Siranuysh (28 April 2010). "Renovation or destruction?: Conflicting reports on an Armenian Catholic church in Georgia". ArmeniaNow. Archived from the original on 20 November 2010.

Russia

edit
See also: Catholic Church in Russia and Armenians in Russia

Estimates for the number of Catholic Armenians in Russia vary greatly. In 2019 Russian state-run TASS agency estimated around 100,000 Catholic Armenians in all of Russia and some 500 families in Moscow.[79] A Moscow-based Catholic Armenian priest estimated some 200,000 in Russia, of which 50,000 in Moscow. He noted that a significant population resided in the Black Sea coast of Krasnodar Krai: Sochi, Tuapse, Gelendzhik, Armavir, etc.[80]

According to a 2012 study by Sreda Research Service, Armenians comprise 9.4% of all Catholics in Russia, while only 1.8% of Armenians are Catholic.[81] According to the 2010 census, the number of ethnic Armenians in Russia stood at 1,182,388.[82] If the two numbers were taken into account, then there are around 21,300 Catholic Armenians in Russia. The Russian Federal State Statistics Service included "Franks" (франк), along with Hamshen Armenians (амшенские армяне, хамшены) and Armeno-Tats (армяне-таты) among Armenians in the 2010 census.[82]

Самой организованной в Российской Федерации, пожалуй, является армянская католическая община Москвы, действующая с 2000 года.[43]

In December 2018 Moscow Mayor Sergey Sobyanin allowed construction of a Catholic Armenian church in Yuzhnoye Butovo District.[83]

ru:Армянокатолики в России

http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6200&sphrase_id=72041 THE CLERICAL AND CHURCH ISSUES OF THE ARMENIAN CATHOLIC COMMUNITY IN RUSSIA

http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=5282&sphrase_id=72041 ARMENIAN CATHOLIC COMMUNITY IN RUSSIA

http://noravank.am/eng/books/detail.php?ELEMENT_ID=6161&sphrase_id=72041 CONFESSIONAL AND RELIGIOUS ORIENTATIONS OF THE ARMENIANS IN RUSSIAN FEDERATION


http://jesuit.ru/%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D0%B5-%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%BE%D0%BD%D0%B8/ РОССИЙСКИЕ АРМЯНЕ-КАТОЛИКИ. КТО ОНИ?

Europe

edit
France
Greece
Italy
Poland

http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6526&sphrase_id=72041 THE ARMENIAN COMMUNITY IN GREECE AT THIS STAGE

http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6054 CATHOLIC ARMENIANS IN POLAND http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6054&sphrase_id=72041


83 Ներկայում Լեհաստանի հին հայկական համայնքի ներկայա - ցուցիչները հանդիսանում են Հայ Կաթողիկե եկեղեցու հե տևորդ - ներ և մոտ 8-15 հազար հոգի են (ոչ պաշտոնական տվյալներով) [84]

Americas

edit
See also: Armenian Americans, Catholic Church in the United States, Armenian Canadians, and Catholic Church in Canada

An estimated 3% of Armenian Americans are Catholic.[85] The number of Catholic Armenians in the US is estimated between 25,000 and 35,000.[86][87] The Armenian Catholic Exarchate was established in New York City in 1983. In 1990 there were 6 Armenian Catholic parishes in the United States.[88]

The number of Catholic Armenians in Canada is estimated to be around 10,000, with the highest concentration in Montreal.[86]

[87]

[86] In 1990 there were 6 Armenian Catholic Churches in the United States.[89]

Argentina

Эта епархия, имеющая 20летнюю историю, была основана в 1989 году папой Иоанном Павлом II. Центр находится в Сан-Пауло. За исключением Аргентины, имеющей статус отдельного епископосата, в эту епархию входят армяне-католики всех латиноамериканских стран, в том числе Мексики, общая численность которых составляет 12 тыс. человек. Наиболее организованные общины армян-католиков есть в Уругвае (Монтевидео) и Бразилии (СанПауло).[43]

По данным Ватикана, в Аргентине насчитывается 16 тысяч армян-католиков.[43]


Australia

edit

https://www.armeniancatholic.org.au/

Leaders/patriarchs

edit

List of Armenian Catholic Patriarchs of Cilicia

sources

edit

https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:Armenia_Encyclopedia.djvu/893


Agadjanian, Alexander. Armenian Christianity today: identity politics and popular practice. Routledge, 2016. https://books.google.am/books?id=YAYHDAAAQBAJ&pg=PA181&dq=armenian+catholic#v=onepage&q=armenian%20catholic&f=false


  • Ayvazyan, Hovhannes, ed. (2003). "Հայ Կաթողիկե Եկեղեցի [Armenian Catholic Church]". Հայ Սփյուռք հանրագիտարան [Encyclopedia of the Armenian Diaspora] (in Armenian). Yerevan: Armenian Encyclopedia Publishing. pp. 671-674. ISBN 5-89700-020-4.


its own rites that are performed in the Armenian language, but which are theologically consonant with Roman Catholicism.

The population living in Armenia Minor and the districts of Armenia Major under Roman rule were always exposed to Chalcedonian influence and a segment thereof participated in the Imperial Church. The gradual breakdown of ecclesiastical relations between Rome and Constantinople meant that Chalcedonian Armenians became adherents of the Byzantine Church and relations with Rome were nonexistent. Contact was reestablished in the late 11th century. The settlement of Armenians in Cilicia on the Mediterranean coast, the concomitant arrival of the Crusaders, and the foreign policy of the new Armenian kingdom established by the Rubenian and Hetumian dynasties in Cilicia, created numerous occasion for Armenians and Latins to interact and in the process exposed Cilician Armenia to the influence of Catholicism. The objective of the reigning dynasties, first to obtain a royal crown, and second to secure political and mililary Support from the West, created a powerful incentive to align the Armenian Church with the Papacy, which in the 12th and 13th cen- lures was at its height of authority in western Europe and the Mediterranean. Good relations with the Papacy were central to Cilician Armenia’s foreign policy to the degree that differences between Armenians and iat, crusaders were always a source of friction. The question ° i oroble and sectarian attitudes were among the major ores church With Ro, King Levon I supported the union of the Armen on part of the bar me and the agreement to such appears to have oe its en dorsement £ between him and the Papacy in order Ao organ Em Pire. [t We i" the awarding of a rey al crown by the to bring the Ar- menia as also in the strategic interest of the Papacy jer states "NS Into its fold as a means of buttressing the Crusade [90] [91] [91] [91] [91]



Whooley, John (October 2004). "The Armenian Catholic Church: A Study in History and Ecclesiology". The Heythrop Journal. 45 (4): 416–434. doi:10.1111/j.1468-2265.2004.00264.x.

Khachatryan, Anahit (2015). "Կաթոլիկյան քարոզչությունը Հայաստանում և հայ կաթոլիկ եկեղեցու հիմնադրումը [Catholic missionary work in Armenia and the foundation of the Armenian Catholic Church]". Kantegh (in Armenian) (1): 107–115.

Kostikyan, Kristine (2012). "European Catholic Missionary Propaganda among the Armenian Population of Safavid Iran". In Floor, Willem; Herzig, Edmund (eds.). Iran and the World in the Safavid Age. I.B.Tauris. pp. 371-378. ISBN 9781850439301.

Bayburdian, A. V. (1989). "XVII դարում Արևելյան Հայաստանում կաթոլիկ միսիոներների գործունեության պատմությունից [From the History of the Catholic Missionarys' Activities in Eastern Armenia in the 17th Century]". Patma-Banasirakan Handes (in Armenian) (2): 147–157.



other

edit

http://www.cnewa.org/default.aspx?ID=3206&pagetypeID=4&sitecode=US&pageno=1

https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Armenia The connexion of “Lesser Armenia” with the Western powers led to the formation, 1335, of an Armenian fraternity, “the Unionists,” which adopted the dogmas of the Roman church, and at the council of Florence, 1439, was entitled the “United Armenian Church.” Under the millet system the unionists were frequently persecuted by the patriarchs, but this ended in 1830, when, at the intervention of France, they were made a community (Katoluk millet), with their own ecclesiastical head. The Roman Catholics, through the works issued by the Mechitharists at Venice, have greatly promoted the progress of education and the development of Armenian literature. They are most numerous at Constantinople, Angora and Smyrna.

Efforts by Great Britain and the United States to alleviate the distress were opposed by the authorities, but met with some success. After the massacres the number of students in the American schools and colleges increased, and many Gregorian Armenians became Roman Catholics in order to obtain the protection of France.

Frederick Cornwallis Conybeare https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Armenian_Church From the age of the crusades on, the Armenians of Cilicia, whose patriarch sat at Sis, improved their acquaintance with Rome; and more than one of their patriarchs adopted the Roman faith, at least in words. Dominican missions went to Armenia, and in 1328 under their auspices was formed a regular order called the United Brethren, the forerunners of the Uniats of the present day, who have convents at Venice and Vienna, a college in Rome and a numerous following in Turkey. They retain their Armenian liturgies and rites, pruned to suit the Vatican standards of orthodoxy, and they recognize the pope as head of the church.

https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Mechitharists Mechitharists


http://lraber.asj-oa.am/3093/ Հայ-կաթոլիկ առնչությունները Ղրիմում (XIV—XV դդ.)

http://lraber.asj-oa.am/6125 Քեսապի հայոց կաթոլիկ համայնքի պատմությունից

http://basss.asj-oa.am/2527/ Նոր Ջուղայի հայկական գաղութը և կաթոլիկ միսիոներների կազմակերպությունները

http://echmiadzin.asj-oa.am/5756/ Հայ կաթողիկե Եկեղեցու Հովհաննես-Պետրոս ԺԷ կաթողիկոս-Պատրիարքը Մայր Աթոռում (1989

http://echmiadzin.asj-oa.am/7600/ Հայ Կաթողիկե Համայնքի և Մխիթարյան միաբանության բարձրաստիճան անձնավորություններից (1994



http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=5837&sphrase_id=72041 ON THE ISSUES OF THE CATHOLICS ARMENIAN


http://noravank.am/eng/articles/detail.php?ELEMENT_ID=6434&sphrase_id=72041 THE CONTEMPORARY PROBLEMS OF ARMENIANCY IN THE RELIGIOUS DIMENSION

http://noravank.am/rus/articles/detail.php?ELEMENT_ID=3011&sphrase_id=72041 АРМЯНСКИЕ КАТОЛИЧЕСКИЕ ОБЩИНЫ СЕГОДНЯ

http://noravank.am/arm/articles/detail.php?ELEMENT_ID=2337&sphrase_id=72041 ՀԱՅ ԿԱԹՈԼԻԿ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐՆ ԱՅՍՕՐ


http://noravank.am/eng/books/detail.php?ELEMENT_ID=6231&sphrase_id=72041


Зачастую представления об армянах-католиках ограничиваются знанием о существовании Конгрегации мхитаристов, сирийской и ливанской общин или, в лучшем случае, «франгов» Армении и Грузии[43]

http://www.cnewa.org/default.aspx?ID=62&pagetypeID=9&sitecode=HQ&pageno=1


https://press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2016/06/23/160623b.html



References

edit
Notes
  1. ^ For instance, Armenia's mother church, Etchmiadzin Cathedral, has historically been known as "Kat’oghike of Vagharshapat.
  2. ^ According to the 2014 census, 1,662 Catholics reside in Tbilisi.[65]
Citations
  1. ^ Roberson, Ronald G. "The Eastern Catholic Churches 2016" (PDF). Eastern Catholic Churches Statistics. Catholic Near East Welfare Association. Retrieved 29 November 2016.
  2. ^ "Տոն Կաթողիկե Սբ. Էջմիածնի [Feast of the Cathedral of Holy Etchmiadzin]" (in Armenian). Araratian Patriarchal Diocese. Archived from the original on 29 March 2014.
  3. ^ Sarkissian, Karekin (1975) [1965]. The Council of Chalcedon and the Armenian Church. New York: Armenian Church Prelacy. p. 18. In order to strengthen their argument that the Armenian Uniate Church is the descendant of the "Ancient Orthodox and Catholic" Armenian Church...
  4. ^ Addis, William Edward; Arnold, Thomas (1884). A Catholic Dictionary: Containing Some Account of the Doctrine, Discipline, Rites, Ceremonies, Councils, and Religious Orders of the Catholic Church. Catholic Publication Society. p. 132. Latterly the Armenian uniate church, which is in communion with the Holy See...
  5. ^ Manucci, Niccolao (1908). Storia Do Mogor: Or, Mogul India, 1653-1708, Volume 4. J. Murray. p. 190. In the time of Stephannos a great disturbance arose between the Gregorians and the Armenian Papists of Julpha.
  6. ^ Southgate, Horatio (1856). Narrative of a Visit to the Syrian (Jacobite) Church of Mesopotamia. Dana and Company. p. 237. ...Syrians, Syrian Papists, Chaldeans, and Armenian Papists alike enjoyed the beneficial effects of its operation...
  7. ^ Jacob, P. H. (1895). A Brief Historical Sketch of the Holy Apostolic Church of Armenia. H. Liddell. p. 18. With much greater success were favoured the Armenian Papists of the Mekhitarist Convents of Venice and Vienna...
  8. ^ Kaprielian-Churchill, Isabel (December 14, 2008). "Armenian Canadians". The Canadian Encyclopedia. Archived from the original on 29 August 2019. As does the Apostolic Church, the Armenian Roman Catholic Church uses the classical Armenian language.
  9. ^ Armenian Church: 1976-1980 (19–23). Diocese of the Armenian Church of America. 1976. Archbishop Batanyan, former Patriarch of the Armenian Roman Catholic Church in Lebanon. {{cite journal}}: Missing or empty |title= (help)
  10. ^ a b c d Hakobyan, Tatul (21 March 2009). "A visit to Panik, Armenia's Catholic stronghold". The Armenian Reporter. Archived from the original on 2009-06-30.
  11. ^ Kostikyan 2012, p. 374.
  12. ^ Zolyan, Mikayel (9 April 2013). "Pope Francis I: a view from Armenia". Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa. Archived from the original on 8 August 2019. Here is why Roman Catholics were historically referred to as "Franks" by other Armenians, a term used in the Middle Ages to refer to all Western Europeans.
  13. ^ Ishkhanyan, Vahan (November 2004). "Javakhk: The "Third" Armenia". AGBU Magazine. AGBU. Archived from the original on 8 August 2019. The people of Zhdanovka are Catholics, or Franks as the locals say...
  14. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 32.
  15. ^ a b c d e f g h i Ayvazyan 2003, p. 671.
  16. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 3.
  17. ^ Shaw, Stanford J. (1978). "The Ottoman Census System and Population, 1831-1914". Nationalism and Ethnic Politics. 9 (3): 337.
  18. ^ Karpat, K.H. (1985). Ottoman population, 1830-1914: demographic and social characteristics. Madison, Wis: University of Wisconsin Pres. pp. 189–190, 242.
  19. ^ a b Ormanian, Malachia (1911). Հայոց եկեղեցին և իր պատմութիւնը, վարդապետութիւնը, վարչութիւնը, բարեկարգութիւնը, արաողութիւնը, գրականութիւն, ու ներկայ կացութիւնը [The Church of Armenia: her history, doctrine, rule, discipline, liturgy, literature, and existing condition] (in Armenian). Constantinople. pp. 259–267.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
  20. ^ Первая Всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 г. Под ред. Н.А.Тройницкого. т.I. Общий свод по Империи результатов разработки данных Первой Всеобщей переписи населения, произведенной 28 января 1897 года. С.-Петербург, 1905. Таблица XII. Распределение населения по вероисповеданиям. online source
  21. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=0
  22. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=96
  23. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=93
  24. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=98
  25. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=91
  26. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=88
  27. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=90
  28. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=66
  29. ^ http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/rus_rel_97.php?reg=26
  30. ^ a b Ayvazyan 2003, p. 672.
  31. ^ Hovyan, Vahram (29 December 2014). "About the Self-Organization Problems of Diaspora". Noravank Foundation. Archived from the original on 8 August 2019.
  32. ^ "Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության ռազմավարություն [National Security Strategy of the Republic of Armenia]" (PDF). seco.am (in Armenian). Security Council Office of Armenia. July 2020. Archived from the original (PDF) on 19 July 2021.
  33. ^ "Ելույթ ՀՀՇ 7-րդ համագումարում [Speech at the 7th Congress of the HHSh]". levonpresident.am (in Armenian). 23 December 1995. Archived from the original on 26 December 2021.
  34. ^ Russell, C. W. (May 1842). "The Armenian Convent of San Lazzaro, at Venice". The Dublin Review. 12: 375.
  35. ^ "Reviews". Evangelical Christendom: Its State and Prospects. I. London: Evangelical Alliance: 393. 1847.
  36. ^ Hitchcock, Roswell Dwight, ed. (1871). "A Dictionary of Religious Denominations, Sects, Parties, and Associations". Hitchcock's New and Complete Analysis of the Holy Bible. New York: A. J. Johnson. p. 1116.
  37. ^ Tcheraz, Minas (1893). "The Armenian Church". In Barrows, John Henry (ed.). The World's Parliament of Religions Volume II. Chicago: The Parliament Publishing Company. p. 928. ...the Armenian Church, which numbers even now 5,000,000 faithful souls, scattered over all parts of the globe. Etchmiadzin is revered not only by the sons of this church, but also by the 80,000 Armenians who have entered within the pale of the Church of Rome, the 20,000 who have become Protestants, and a small number which has adhered to the Greek orthodox.
  38. ^ "Cardinal Agagianian Succumbs". Times-News. via UPI. 15 May 1971.
  39. ^ "The Eastern Catholic Churches 2015" (PDF). cnewa.org. Catholic Near East Welfare Association. Archived from the original (PDF) on 2017-06-07.
  40. ^ Adalian, Rouben Paul (2010). Historical Dictionary of Armenia. Scarecrow Press. p. 233. ISBN 9780810874503.
  41. ^ Tchilingirian, Hratch. "The Armenian Church: A Brief Introduction" (PDF). hygradaran. Armenian Church Library. p. 8. Archived from the original (PDF) on 23 April 2019. According to Vatican sources, some 250,000 Armenians are members of the "Armenian Rite" of the Catholic Church (others put the number closer to 150,000) with communities in Iran, Iraq, Lebanon, Turkey, Jerusalem and the US.
  42. ^ Maksan, Oliver (8 June 2016). "'Armenians, Whether Catholic or Orthodox, Love the Pope'". zenit.org. Zenit News Agency. Archived from the original on 7 August 2019. The Armenian Catholic Church is united with Rome and has about 160,000 members worldwide.
  43. ^ a b c d e f g Simavoryan, Arestakes (September 2009). "Армянские католические общины сегодня". Noev Kovcheg (in Russian). Noravank Foundation. Archived from the original on 7 August 2019. Noravank article (archived)
  44. ^ Shiloh, Ailon (1969). Peoples and cultures of the Middle East. Random House. p. 29. Of the 100,000 Armenians in Syria, 73,000 are Gregorians, 20,000 Catholics, and 6,000 Protestants.
  45. ^ "Թուրքիայի հայ համայնք [Turkey's Armenian community]". hayernaysor.am (in Armenian). No. Armenian Ministry of the Diaspora. Armenians Today. 13 May 2013. Archived from the original on 7 August 2019.
  46. ^ Barry, James (2019). "Millet Ethnicity: Islamized Armenians and Armenian Identity". In Oruc, Firat (ed.). Sites of Pluralism: Community Politics in the Middle East. Oxford University Press. p. 143. ISBN 9780190052713. It is estimated that there are around 50,000 Armenians remaining in Turkey, with the vast majority living in Istanbul.
  47. ^ "Turkish-Armenian weekly Agos celebrates 20 years in print". Hürriyet Daily News. 7 April 2016. Archived from the original on 15 August 2019. ...Turkey's 70,000-strong Armenian community...
  48. ^ Kaghzvantsian, Satenik (19 May 2016). "Armenian Catholics Look Forward To Papal Visit". azatutyun.am. RFE/RL.
  49. ^ "Population Census 2011: Population (urban, rural) by Ethnicity, Sex and Religious Belief" (PDF). armstat.am. National Statistical Service of the Republic of Armenia.
  50. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99485618.pdf
  51. ^ Mkrtchyan, Lilit. "Փանիկ հայ կաթողիկէ գյուղը.պատմական տեղեկություններ". armenianchurchco.com (in Armenian). Ordinariate for Catholics of Armenian Rite in Eastern Europe. Archived from the original on 6 August 2019.
  52. ^ "Սուրբ Ծնունդը նշում են նաև Հայաստանի Կաթողիկե եկեղեցու հետևորդները" (in Armenian). Sputnik Armenia. 25 December 2016. Archived from the original on 12 September 2019.
  53. ^ "Հայ կաթոլիկները տոնեցին Ճրագալույցը" (in Armenian). Sputnik Armenia. 24 December 2015. Archived from the original on 6 August 2019.
  54. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99482703.pdf
  55. ^ Kirakosyan, Hayk (23 September 2017). "Տաշիրի հայ կաթողիկէ երիտասարդաց միության ուխտագնացությունները". armenianchurchco.com (in Armenian). Ordinariate for Catholics of Armenian Rite in Eastern Europe. {{cite web}}: |archive-date= requires |archive-url= (help)
  56. ^ Hakobyan, Tatul (January 24, 2018). "Մեծավան. Հայաստանի ամենամեծ կաթոլիկ գյուղի բնակչությունը 1831-1931 թվականներին". aniarc.am (in Armenian). Archived from the original on 6 August 2019.
  57. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99483758.pdf
  58. ^ Galstyan, Fr. Hovsep (7 June 2016). "What does Holy Father Pope Francis' visit to Gyumri mean for the Armenian Catholics?". armenianchurchco.com. Ordinariate for Catholics of Armenian Rite in Eastern Europe. Archived from the original on 12 September 2019. The Pope visited only St. Etchmiadzin and Yerevan (also St. Gregory of Narek Armenian Catholic Parish in Kanaker)...
  59. ^ Barseghyan, Melanya. "Գնաս բարով, Պապ". Aravot (in Armenian). Archived from the original on 12 September 2019. Բայց մինչեւ հեռանալը, հարգարժան Պապը հասցրեց Սբ. Էջմիածնի Մայր Տաճարում եւ Քանաքեռի Կաթոլիկ եկեղեցում պատարագ տալ...
  60. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99485868.pdf
  61. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99481508.pdf
  62. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99481148.pdf
  63. ^ https://www.armstat.am/file/doc/99483428.pdf
  64. ^ "Աղյուսակ 5.4 Բնակչությունը (քաղաքային, գյուղական) ըստ ազգության, սեռի և կրոնական դավանանքի [Table 5.4: Population (urban, rural) by ethnicity, gender and religious affiliation]" (PDF). stat-nkr.am. Artsakh Republic National Statistical Service. Archived from the original (PDF) on 2019-04-03.
  65. ^ a b "2014 General Population Census Results: Demographic and Social Characteristics". census.ge. Archived from the original on 29 August 2019.
  66. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 77.
  67. ^ a b Simavoryan & Hovyan 2009, p. 78.
  68. ^ Elliott, Raffi (28 November 2018). "Inside Tbilisi's Small, Yet Resilient Armenian Catholic Community". Armenian Weekly. Archived from the original on 29 August 2019.
  69. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 79.
  70. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 9.
  71. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 5.
  72. ^ a b Simavoryan & Hovyan 2009, p. 6.
  73. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 8.
  74. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 13.
  75. ^ a b Simavoryan & Hovyan 2009, p. 21.
  76. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 35.
  77. ^ a b Simavoryan & Hovyan 2009, p. 40.
  78. ^ Simavoryan & Hovyan 2009, p. 47.
  79. ^ "Власти Москвы одобрили строительство первого в городе храма Армянской католической церкви". tass.ru. TASS. Archived from the original on 7 August 2019. Армяно-католический приход в Москве объединяет более 500 семей, всего в России насчитывается примерно 100 тысяч исповедующих эту религию.
  80. ^ Olyunina, Valeriya (2 February 2019). "Отец Петрос Есаян: Храм в Бутово - это большой знак внимания Москвы и России к нам, как к католикам и как к армянам". Yerkramas (in Russian). Krasnodar. Archived from the original on 7 August 2019.
  81. ^ "Арена. Атлас религий и национальностей [Arena: Atlas of religions and nationalities]" (in Russian). Moscow: Sreda Research Service. pp. 43, 120. (PDF)
  82. ^ a b "1. НАЦИОНАЛЬНЫЙ СОСТАВ НАСЕЛЕНИЯ" (PDF) (in Russian). Russian Federal State Statistics Service. Archived from the original (PDF) on 7 August 2019.
  83. ^ "Храм для армян-католиков построят в Москве" (in Russian). Sputnik Armenia. 11 January 2019. Archived from the original on 7 August 2019.
  84. ^ Zhamkochyan 2011, p. 83.
  85. ^ Eisenstadt, Peter R.; Moss, Laura-Eve (2005). The encyclopedia of New York State. Syracuse, NY: Syracuse University Press. p. 118. ISBN 978-0-8156-0808-0.
  86. ^ a b c "Pope Names New Eparch for Armenian Catholics In US And Canada". United States Conference of Catholic Bishops. 21 May 2011. Archived from the original on 29 October 2012. Retrieved 8 December 2012.
  87. ^ a b Simavoryan, Arestakes (27 October 2009). "ԱՄՆ-ի և Կանադայի հայ կաթոլիկ համայնքները [Catholic Armenian communities of the US and Canada]" (in Armenian). Noravank Foundation. Archived from the original on 8 August 2019.
  88. ^ Bakalian, Anny (1993). Armenian Americans: From Being to Feeling Armenian. New Brunswick, New Jersey: Transaction Publishers. p. 93. ISBN 1-56000-025-2.
  89. ^ Bakalian 1993, p. 93.
  90. ^ Adalian 2002, p. 224.
  91. ^ a b c d Adalian 2002.

Bibliography

edit
Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Yerevantsi/sandbox/ArmCatholic&oldid=1255100728"